Dzisiaj zwracam uwagę na częstą życiową sytuację, którą jest pożyczanie. Pożyczamy już jako dzieci zabawki, rower, grę czy piłkę. Na późniejszym etapie życia często pożyczamy (najczęściej bezzwrotnie : ) ) najprzeróżniejsze rzeczy czy pieniądze od rodziców. Zaryzykuję twierdzenie, że pożyczanie jest jedną z najpopularniejszych umów zawieranych przez nas w życiu, zaraz po sprzedaży.

O tyle, o ile pożyczanie, czy to dając pożyczkę czy biorąc pożyczkę, jeżeli dotyczy drobnych, mało wartościowych rzeczy albo niewielkich sum pieniędzy, nie stanowi większego problemu i nikomu nie przyszłoby do głowy spisanie chociażby na kartce papieru umowy, o tyle przez takie przyzwyczajenie Nasza czujność zostaje uśpiona, gdy stajemy przed prośbą pożyczenia większej sumy pieniężnej. Niestety zjawiskiem powszechnym w mojej praktyce zawodowej jest stykanie się z osobami, które udzieliły pożyczki na niebagatelną kwotę kilkuset tysięcy złotych, bez spisania chociażby podstawowych jej warunków na kartce papieru w dwóch egzemplarzach.

Dzisiejszym wpisem chciałbym udzielić najistotniejszych wskazówek w jaki sposób bezpiecznie pożyczać pieniądze, by potem spać spokojnie, nie stresując się zanadto o ich odzyskanie. Wielokrotnie w pracy zawodowej obserwowałem emocjonalne kłótnie rodzinne o pożyczone 10.000 złotych. Na przykładzie sporu o taką sumę pożyczki, osoby uprzednio dla siebie najbliższe, potrafiły zerwać ze sobą kontakt na wiele lat. A wystarczyłoby tylko ustalić na początku, przy zawieraniu umowy, najistotniejsze jej postanowienia, spisane w dwóch egzemplarzach umowy dla każdej strony, aby w zdecydowanej większości uniknąć awantury. A to jeszcze nie jest jedyne poważne ryzyko związane z pożyczką.

We wstępie postawiłem tezę, że pożyczanie pieniędzy jest ryzykowne. Dlaczego? Dlatego, że dając pożyczkę pieniędzy i wydając umówioną sumę pieniędzy drugiej stronie, zgodnie z prawem, przenosi się na nią własność pieniędzy. Po wydaniu pożyczonych pieniędzy pożyczkobiorcy, własność tych pieniędzy przeszła już na pożyczkobiorcę. Co to oznacza? To, że od tego momentu ich rzeczywiste odzyskanie w głównej mierze zależy od stanu majątku drugiej strony.

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej „KC”) „Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości”.

Powyższe oznacza, że pożyczając pieniądze zawsze należy jak najbardziej szczegółowo ustalić stan majątkowy i wypłacalność pożyczkobiorcy. Od momentu, w którym pożyczkobiorca dostał od pożyczkodawcy pieniądze, nabywając ich własność, pieniądze weszły w skład majątku pożyczkobiorcy. Od tego momentu mogą zostać zajęte przez komornika. Ich późniejsze odzyskanie od pożyczkobiorcy, który miał znaczne długi a pieniądze zostały przez komornika zajęte w celu zaspokojenia prowadzonej egzekucji, może być niemożliwe z powodu ich braku. Pozostałby tylko pusty wyrok z adnotacją komornika o niewyegzekwowaniu świadczenia.

Celem uniknięcia powyższych przykrych sytuacji, zawsze zalecam należyte przygotowanie umowy pożyczki, szczególnie uwzględniającej interes pożyczkodawcy w odzyskaniu pożyczanych środków pieniężnych. W tym celu należałoby:

1. Spisać umowę pożyczki w dwóch egzemplarzach, najlepiej na piśmie i ją podpisać tak, żeby nie było w przyszłości żadnych wątpliwości, kto komu i co pożycza;

2. W umowie pożyczki opisać przede wszystkim sposób wypłaty pieniędzy pożyczkodawcy oraz termin ich zwrotu przez pożyczkobiorcę;

3. Pożyczać pieniądze tylko sumiennym i wypłacalnym osobom, czyli najpierw uzyskać wiedzę o posiadanym przez pożyczkobiorcę majątku, jego źródłach utrzymania, ciążących na nim zobowiązaniach, a w przypadku słabej kondycji finansowej pożyczkobiorcy poważnie rozważyć czy jest się gotowym na ewentualne niezwrócenie pożyczki;

4. Wprowadzić w umowie pożyczki postanowienia zabezpieczające odzyskanie pożyczonych pieniędzy co najmniej poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości pożyczkobiorcy do wysokości sumy hipotecznej 120% od pożyczonej kwoty albo zastawu lub zastawu rejestrowego na wartościowej rzeczy ruchomej pożyczkobiorcy.

Zabezpieczenie zwrotu pożyczki hipoteką lub zastawem/zastawem rejestrowym umożliwia pożyczkodawcy uzyskanie zaspokojenia z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami pożyczkobiorcy w razie sprzedaży tych rzeczy przez komornika, co stanowi bardzo prosty i skuteczny sposób zabezpieczenia zwrotu pożyczki.

Zgodnie z art. 723 KC „Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę”. Wskazany przepis stanowi, że termin zwrotu pożyczonych pieniędzy przez pożyczkobiorcę może wynikać albo z umowy albo dopiero po wypowiedzeniu umowy pożyczki przez pożyczkodawcę.

Sześcioletni /6/ termin przedawnienia roszczenia pożyczkodawcy o zwrot kwoty pożyczki rozpoczyna bieg od momentu ustalonego jako termin na zwrot pożyczki. W większości przypadków będzie liczony od następnego dnia po dniu ustalonym jako dzień zwrotu pożyczki. Wobec niesumiennego pożyczkobiorcy zatem pożyczkodawca ma co najmniej sześć lat, aby wystąpić do sądu powszechnego o zasądzenie kwoty pożyczki.

Jeżeli pożyczkobiorca nie zwraca Ci kwoty pożyczki w terminie, naruszając przy tym zawartą umowę, w mojej ocenie musisz podjąć działania zaradcze, bo w przeciwnym razie możesz w ogóle nie odzyskać należnych Ci pieniędzy. Również gdy wiesz, że stan majątku pożyczkobiorcy się pogarsza tak, że może nie być wypłacalny, nie zwlekaj i podejmuj działania. Bierność może spowodować, że mimo słuszności i zasadności roszczenia, inny wierzyciel zaspokoi się wcześniej z majątku pożyczkobiorcy.

***

We wstępie wskazałem, że pożyczanie pieniędzy jest ryzykowne. Owszem, ale może też być opłacalne. Korzyścią może być zysk związany z ustalonymi odsetkami od pożyczonej sumy, ale również, w przypadku, gdy pożyczyło się pieniądze bez ustalenia odsetek, wdzięczność drugiej strony za udzielone wsparcie.

W mojej ocenie umowa pożyczki towarzyszy człowiekowi od dawien dawna, świadcząc o jego zdolności do życia w grupie i kooperatywności. W dzisiejszych czasach może być tak samo powszechnie stosowana, jednakże koniecznym powinno być maksymalne zniwelowanie wynikającego z niej ryzyka dla pożyczkodawcy, co powinno się odbywać na etapie zawierania umowy. Szczerze zachęcam do poświęcenia kilku dni na przygotowanie dobrze zabezpieczającej interesy stron umowy, niż późniejsze tracenie kilku lat na być może bezskuteczne próby sądowego i komorniczego odzyskania pożyczonej sumy.

***

Jeżeli nie wiesz, w jaki sposób przygotować umowę pożyczki, zachęcam do skorzystania z oferty mojego sklepu, w którym przygotowałem edytowalny wzór umowy -> UMOWA POŻYCZKI lub umów się na PORADĘ PRAWNĄ, a zanalizuję Twoją sprawę i przedstawię Ci prawne możliwości działania.